Сэтгэл судлалын шинжлэх ухаанд үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан Америкийн сэтгэл судлаач Б.Ф. Скиннерийн хархны туршилтаар гарган авсан НӨХЦӨЛТ ҮЙЛИЙН тухай дэлгэрэнгүй мэдээлэл хүргэе.
ҮЙЛ ЯВЦ:
Туршилтанд нэгэн хархыг хайрцаганд хийв. Харх хайрцаганд байгаа хөшүүргийг дарах эсвэл дээр нь гарах болгонд гаднаас хоол орж ирдэг. Харх хөшүүргийг дарж хоол олж болохыг сурчээ.
Дараагийн удаа харханы хөл дор бага зэргийн тогтой цахилгаан гүйдэл байрлуулав. Хархыг хөдлөх болгонд цахилгаан гүйдэл өвтгөх болно. Гэхдээ харх хөшүүргийг дарах эсвэл дээр нь гарах болгонд цахилгаан гүйдэл ажиллахгүй болно. Энэ үйл явдал нь олон дахин давтагдсанаар харх тогонд цохиулахгүйн тулд хөшүүргийг дарж сурна.
Харханд хоол эсвэл цахилгаан гүйдэл зэрэг ямар ч өдөөгч өгөхгүй бол харх эерэг болон сөрөг нөхцөлтэй холбоотой үйлдлийг сурахгүй юм.
ҮР ДҮН:
Туршилтын үр дүнд Скиннер шинэ зан үйл, зан үйлийн өөрчлөлтөнд хэрхэн суралцдагийг тайлбарласан бөгөөд Бэхжүүлэлт /Reinforcement/ үндсэн ойлголтыг гаргав. Энэхүү ойлголт нь дараах 4 төрөлд хуваагдана. Үүнд:
1. ЭЕРЭГ бэхжүүлэлт нь таатай нөхцөлөөс үүсэх зан үйлийн давтамж буюу хэвшсэн зан үйл болно. Энэ хархны эхний туршилтаар харагддаг.
2. СӨРӨГ бэхжүүлэлт нь хүсээгүй буюу сөрөг нөхцөлийг зогсоох эсвэл түүнээс зугтаах байдлаар бэхжих зан үйл юм. Энэ нь харханы 2 дахь туршилтаар харагддаг.
3. ШИЙТГЭЛ /ЗЭМЛЭЛ/ зан үйлийн дахин давтагдах боломжийг багасгаж, сулруулдаг.
4. Хэлбэржүүлэлт нь бэхжүүлэлтийн нэг техник бөгөөд урьд нь хийж, гүйцэтгэж байгаагүй шинэ зан үйлд амьтан, хүнийг сургахад хэрэглэдэг. Энэ аргаар багш гүйцэтгэхэд хялбар энгийн үйлдэл, даалгаврыг гүйцэтгүүлж эхлэх бөгөөд хийх үйлдэл, даалгаврыг цаашид аажмаар хүндрүүлдэг.