УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороо ажлаа тайлагнаж мэдээллээ хийлээ. Уг мэдээлэлд УИХ-ын гишүүн Д.Дамба-Очир, М.Оюунчимэг, Ц.Гарамжав нар болон албаны хүмүүс оролцов. УИХ-ын намрын ээлжит чуулганы үеэр Өргөдлийн байнгын хороо нийтдээ 164 өргөдлийг эцэслэн шийдвэрлэж, 37 өргөдөл шийдвэрлэх буюу хяналтын шатандаа явж байна. Намрын чуулганы хугацаанд 10.460 орчим өргөдөл иргэдээс ирсэн ба нийтийн эрх ашгийг тусгасан өргөдөл 30 хувийг нь эзэлжээ. Үлдсэн нь ААН, хувь хүн, албан байгуулагуудтай холбоотой өргөдөл байсан аж. Өргөдлийн байнгын хороо намрын чуулганы хугацаанд нийтдээ 4 удаа хуралдаж 5 асуудал хэлэлцэн шийдвэрлэжээ. Уг хуралдаанаар нийтийн эрх ашгийг хөндсөн улс орны аюулгүй байдал, хүнсний аюулгүй байдал, байгаль орчин, экологийн аюулгүй байдал, иргэдээс хамгийн ихээр өргөдөл ирж буй түрээсийн орон сууц, ипотекийн зээлийн хүртээмжийг дээшлүүлэх асуудал, туул голын хамгаалалт, малын хулгай, агаарын бохирдолтой холбоотой асуудал гээд хэд хэдэн асуудлыг хэлэлцсэн байна. Өргөдлийн байнгын хороо хэлэлцсэн асуудлынхаа эцсийн үр дүнд нь хяналт тавин ажиллаж, гаргасан тогтоол, шийдвэр, бодит амьдрал дээр хэрхэн хэрэгжиж буйг анхаарч ажилласанаар тодорхой амжилтанд хүрч чадсан байна.
Агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр
Өргөдлийн байнгын хороо 2017 оноос Агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр цэгцтэй, шат дараатай арга хэмжээн авч хэрэгжүүлсэний үр дүнд 01 тоот тогтоол гаргажээ. Уг тогтоолыг гарснаар түүхий нүүрс түлэхгүй байх, шахмал түлшний үйлдвэрийг ашиглалтад оруулах, эрхзүйн орчинг нь тодорхой болгох зэрэг хэд хэдэн асуудал тусгаж Засгийн газарт үүрэг өгсөн юм байна. .Мөн энэ дагуу БОАЖЯ, Нийслэл, Засгийн газрын холбогдох яамдуудтай хамтран ажиллаж, газар дээр нь нээлттэй сонсгол хийн, ажилд саад учруулж буй албан тушаалтан, аж ахуйн нэгжүүдтэй хариуцлага тооцох зэргээр шат шатанд нь анхаарч ажилласны үр дүн гарчээ. Өргөдлийн байнгын хорооноос 2018 оны улсын төсөвт 19 тэрбум төгрөг тусгуулж, нийслэлийн 1298 сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгүүдэд 660 сая төгрөгийн агаар шүүгчийг байршуулж, 68 уурын зуухыг буулгуулж, сургууль цэцэрлэг, төрийн байгуулагуудыг төвийн шугам сүлжээнд холбуулсан.байна.
Мөн төвийн инженерийн шугам сүлжээ хүрээгүй газрууд байгаа бөгөөд Засгийн газар болон бусад холбогдох байгуулагуудтай хамтран ажилласаны үр дүнд бүх уурын зуухны 97 хувьд нь агаар шүүгч байршуулж чадлаа. Үүнээс гадна сүүлийн 10-аад жил үе үеийн Засгийн газар агаарын бохирдолтой "Дайн зарладаг" боловч үнэндээ гамшгийн хэмжээнд хүрсэн байна. Бид Агаарын бохирдолтой тэмцсэн ажилд аудитын дүгнэлт хийж, анх удаа утаанд зарцуулсан 750 тэрбум төгрөгийг зүгээр салхинд хийсгэж, агаарын бохирдолтой, хөрсний бохирдол дээд цэгтээ хүрснийг олж тогтоон, баримт нотолгоотой нь хууль хяналтын байгуулагад шилжүүлээд байна. Манай 01 тоот тогтоолын хүрээнд Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Засгийн газрын 62-р тогтоолыг гаргаснаар 2019 оны тавдугаар сарын 01-нээс Улаанбаатар хот руу түүхий нүүрс оруулахыг хориглосон шийдвэр гаргасан. Энэ хугацаандаа Шахмал түлшний үйлдвэрийг яаралтай ашиглалтад оруулж ажиллаж чадсанд нь Ерөнхий сайддаа талархал илэрхийлмээр байна. Энэ асуудалд ҮАБЗ-ийн гурван гишүүн маань өөрсдөө анхаарч, сэтгэл гарган ажилласны үр дүнд нэг жилийн дотор 75 тэрбум төгрөгөөр утааны асуудлаа 50 хувиар бууруулж чадсан үр дүнтэйгээр ажлаа дүгнэж байна. 62-р тогтоолын үр дүнд 62 мянган тонн шахмал түлш үйлдвэрлэх хүчин чадалтай Тавантолгой түлш компанийг ашиглалтанд оруулж чадлаа. Үүнээс гадна хийн халаагууруудыг айл өрхөд суурилуулах, татварын хөнгөлөлт үзүүлэх үүрэг даалгаваруудыг Өргөдлийн байнгын хорооны 01 тоот тогтоол дээр тусгасан байгаа. ЗГ, ЭХЯ, Нийслэл хотын хамтарсан ажлын хүрээнд өнөөдрийн байдлаар 40 мянга гаруй айлыг 4квт хүчин чадал бүхий цахилгаан халаагуураар хангаж өгсөн.
Түрээсийн орон сууц
Цаашид энэ тоог улам өргөжүүлж, ирэх онуудын улсын төсөвт Эрчим хүчний дэд төвүүдийн тоог нэмэхэд анхаарах хэрэгтэй байгаа нь харагдаж байна. Саяхан Агаарын бохирдолын ажлын хэсэг, Өргөдлийн байнгын хороо өгсөн үүрэг даалгаварынхаа хүрээнд гэр хорооллын айлуудад ажиллалаа. Бүх айлуудад Утаа мэдрэгч суурилуулах ажил 70-80 хувьтай явагдаж байна. Үүнийг бид бүх хороодын Засаг дарга, хэсгийн ахлагч нартай нь хамт явж шалгалт хийж, ажлын гүйцэтгэлд хяналт тавин ажиллаж байна. Энэ ажил өгөөжтэй үр дүнтэй явж байгаа. Үүнээс гадна нийтийн тээврийн автобуснууд агаарын бохирдолд тодорхой нөлөө үзүүлж байгаа учир агаар шүүгчийг байршуулах ажлыг эрчимтэй явуулж байна. Энэ ажил өнөөдрийн байдлаар 90 хувьтай явагдаж байна. Мөн 2020 оны нэгдүгээр сараас нийтийн тээвэрт цахилгаан автобус ашиглах туршилтын ажил хийгдээд явж байна. Гуравдугаар сараас энэ ажил нилээн жигдрэх болов уу. Мөн үүнтэй холбоотой бас нэг асуудал бол Түрээсийн орон сууц. Түрээсийн орон сууцанд орох өргөдөл УИХ-д ирэх өргөдлийн ихэнх хувийг эзэлж байгаа. Тийм учраас зорилтот бүлгийн иргэдийг хамруулах ажилд анхаарал хандуулж ажилласан.
Үүнээс улбаалаад түрээсээс - өмчлөх хэлбэр рүү шилжих хэрэгтэй юм байна гэдэг нь харагдаж байгаа. Өргөдлийн бангын хороо 8 удаа энэ асуудлаар нээлттэй хэлэлцүүлэг, сонсгол хийж, танилцуулга зохион байгуулж, Засгийн газарт 4 удаагийн тогтоол, 2 тэмдэглэлээр үүрэг даалгавар өгсөн. Үүний үр дүнд санхүүжилт нь гацаад байсан "Буянт-Ухаа 2" хорооллын санхүүжилтийг БХБЯ, Нийслэлийн ЗДТГ, Хөгжлийн банктай хамтран 3 талт уулзалтыг яг газар дээр нь зохион байгуулж, үүний үр дүнд 500 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийг Хөгжлийн банкнаас гаргуулахаар шийдүүлсэн. Үүн дээр БХБЯ-ны ТНБД Магнай болон бусад хүмүүс маш сайн ажиллаж "Буянт-Ухаа 2" хорооллыг цаг тухайд нь ашиглалтад оруулсан. Мөн иргэдээс байраа түрээсэлж байх хугацаандаа Ипотекийн зээл авч байраа өөрийн болгох хүсэлт маш ихээр ирсэн тул Ипотекийн тухай хуульд өрөөчлөлт оруулж өгсөн байгаа. Ипотекийн зээл зохих ёсоор эзэндээ хүрч чадахгүй байгаа учир асуудлыг өргөн хүрээнд цогцоор нь тусгаж ахмад настнууд, залуу гэр бүл, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдээ нэн түрүүнд хамруулах ажлуудыг хийсэн. Ипотекийн зээлэнд хамрагдах хүсэлтэй иргэдийн дийлэнх нь гэр хорооллын иргэд байгаа учир төрийн бодлогын хүрээнд гэр хорооллыг орон сууцжуулах, хашаанд амины орон сууц барих хүмүүст татварын хөнгөлөлт үзүүлэх шаардлагатай байгааг Өргөдлийн байнгын хороо, Агаар орчны бохирдлыг бууруулах хорооны хамтарсан ажлын хэсгийн дүгнэлтэд гарсан. Тийм учраас Ипотекийн зээлэнд өөрчлөлт оруулж инженерийн дэд бүтэц очсон, эрчим хүчний хэмнэлттэй, нийт талбай нь 120 мкв хүртэлх хэмжээтэй амины орон сууц хашаандаа баривал 60 сая хүртэлх зээлийг олгох бололцоог журмаар зохицуулж өгсөн. Ингэснээр БХБЯ тогтоол гаргаж, энэ тогтоол хэрэгжээд явж байгаа юм байна.
ЕБС-ийн хүүхэд хамгаалал
Мөн Өргөдлийн байнгын хорооны анхаарч ажилласан нэг асуудал нь Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчид, хүүхэд хамгааллын асуудал байсан байна. Өргөдлийн байнгын хороонд төрийн байгуулагууд, эцэг, эхчүүдээс ирсэн өргөдөл бараг 1000 давсан. Үүнд ЕБС-ийн орчин тойрны газар чөлөөлөлтийн ажил хийгдэхгүй байна, Хүүхдүүд аваар осолд өртөж байгаа гомдол их ирсэн. Намрын чуулганы хугацаанд газар дээр нь хэд хэдэн удаа очиж , зохих албан тушаалтнуудад үүрэг даалгавар өгч, хяналт тавин ажилласаны үр дүнд жишээлбэл 39-р сургуулийн газар чөлөөлөлтийг хийлгэж, сургуульд нь буцаан өгсөнөөр хүүхдүүд аваар осолд орох асуудалд цэг тавьж чадсан. Мөн Нийслэлийн 85-р сургуулийн ард хурдны зам дээр ямар ч тэмдэг, тэмдэглэгээ тавиагүй 2-3 жил болсон байсныг Замын цагдаагийн газартай хамтран зохих ёсоор нь тэмдэглэгээ хийлгэсэн. Мөн 2020 есдүгээр сараас ерөнхий боловсролын сургуулийн "Үдийн цай" хөтөлбөр "Үдийн хоол" хөтөлбөр болон өргөжих тул сургуулийн орчинд зарагдаж буй чанаргүй, хортой хоол хүнсний бүтээгдхүүнд хяналт тавин ажиллаж байна.
Бидний зайлшгүй дурдах ёстой нэг ажил бол Туул голыг хамгаалах ажил байлаа. Туул голын эргээс 50 метрээс дотогш хашаа, хайс татсан албан байгуулагуудад зохих арга хэмжээ авсны үр дүнд хууль зөрсөн 54 аж ахуйн нэгжийн хашааг буулгаж, асуудлыг нь шийдүүлж байна. Туул голыг хамгаалах асуудлаар цаашдаа хийх ажил их байгаа бөгөөд Экологийн цагдаагийн алба байгуулагдсанаар гол, мөрөн эзэнтэй болж, байгаль хамгаалах ажилд ихээхэн хувь нэмэр оруулахаар боллоо.
Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Д.Дамба-Очир товч мэдээлэл өгөв. Үүнд:
Монгол банк арилжааны банкнуудад Ипотекийн зээлийн хүүг 1 хувьтай болгосон. Ингэснээр арилжааны банкнууд ипотекийн зээлийг хоёр дахин нэмэгдүүлж гаргах боломжтой болсон. Найман хувийн хүүтэй ипотекийн зээл нэг сард 60 тэрбум, жилдээ 300 тэрбум төгрөг ипотекийн зээлэнд гарах бүрэн боломжтой болсон байна.
"Эрдэнэс Тавантолгой” компанид Монгол Улсын 2.1 сая иргэдийн хувьцаа байгаа бөгөөд мөн ААН-үүдийн хувьцаа байгаа ажээ. 2.1 сая иргэдийн бүртгэлийг дотооддоо хийж дуусгаж байгаа ба хувьцааг хөрөнгийн бирж дээр хөрвөдөг болгох, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломжтой болох юм байна. Тухайлбал иргэд зарах, бусдад шилжүүлэх, худалдан авах бүрэн боломжтой болсон. Мөн Өргөдлийн байнгын хорооны гаргаж өгсөн чиглэлээр 2019 оны ногдол ашгаас иргэд авах боломжтой болох аж.
УИХ энэ намрын чуулганаар малын хулгайтай холбоотой хуулийн заалтыг чангатгасан. Өмнө нь торгуулиад өнгөрдөг байсан бол энэ удаад нэг ишиг хулгайлсан ч ял ногдуулах болсон. Тухайлбал 6 сараас 5 жил, давтан хулгай хийвэл 2-8 жилийн ял ногдуулна.
Энэхүү асуудлууд манай Өргөдлийн байнгын хороон дээр иргэдээс ихээр ирсэн ба энэ намрын чуулганаар хэлэлцүүлж асуудлууыг шийдвэрлэн ажиллалаа.