Дэлхийн улс, орнууд Ковид-19-ийг цар тахал хэмээж байгаа бол манай улстөрчид тэр дундаа Улсын онцгой комиссынхон БИЗНЕС болгож хараад иргэдээ шулж байгаа бололтой. Ёстой л "Зуд болоход нохой таргалдаг, Зовлон болоход лам таргалдаг” гэгчээр Коронавирусын үеэр Улсын онцгой комиссынхон их л ашигтай ажиллаж байгаадаг шүү.
Энэ халдвар тархаж, манай улс өндөржүүлсэн бэлэн байдлын хэсэгчилсэн арга хэмжээ авч эхлэх үеэс аж ахуйн нэгжүүд болон хувь хүмүүс Улсын онцгой комисст хандив өгч эхэлсэн. Улсынхаа эдийн засгийг мэдэж байгаа учраас тэр. Тэгж л даван туулахыг зорьсон. Гэтэл тус комисс хандивын зарцуулалтыг ил болгоход тэд монголчуудаасаа аливаа мэдээллийг нууж, бизнес болгож байгаа нь ил боллоо.
Тодруулбал, долдугаар сарын 16-ны өдрийн байдлаар Онцгой байдлын ерөнхий газарт 281 ААН, байгууллага, 256 иргэнээс бэлэн мөнгө хэлбэрээр 3 тэрбум 498 сая 298 мянга 450.63 төгрөг цугласнаас 2.5 тэрбумыг зарцуулжээ. Одоогоор үлдэгдэл нь 957 сая 488 мянга 445.63 төгрөг байгаа ажээ. Харин бараа материалын хувьд 112 аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэнээс 3.6 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий зүйлийг Улсын онцгой комисст хандивласнаас 2.4 тэрбум төгрөгөөр үнэлэгдэхийг тусламж хүссэн байгууллагуудад хуваарилсан байна. Гурван аж ахуйн нэгж байгууллага 800 толгой хонь хандивласнаас 200-г нь ОБЕГ-ын харьяа Давтан сургалт, сэргээн заслын төвд хандивласан гэдэг мэдээллийг ил болгожээ.
Мөн Шадар сайдын дөрөвдүгээр сарын 03-ны өдрийн тушаалаар "Хурд” хамтлагийн хүсэлтээр "Буцааж нэхэхгүй хайр” цахим тоглолтын зохион байгуулалтын зардалд 20 сая 400 мянган төгрөг төлсөн байгаа юм. Уг нь "Хурд” хамтлагийнхан гуравдугаар сарын 15-нд тухайн тоглолтын үеэр иргэдээс ирүүлсэн мөнгөн хандив болох 284 сая төгрөгийг Улсын онцгой комисст албан ёсоор хүлээлгэн өгсөн байдаг. Тэгэхээр үүнийг "Хурд” хамтлагийн хандив гэхээс илүү УОК-ын захиалгаар тоглолт хийсэн болж, иргэдээс хандив гуйсан болж таарах биш гэж үү.
УОК-оос ийн олон нийтийн хандиваар бизнес хийхээс гадна гадаадад гацсан иргэдийн зовлонгоор ч бизнес хийж байгаа нь сүүлийн өдрүүдэд улам бүр илэрхий болж байна. Хамгийн сүүлийн мэдээгээр хилийн зорчих хөдөлгөөнийг зогсоосноос хойш автозамын боомтуудаар болон тусгай үүргийн нислэгүүдээр 2020 оны 7 дугаар сарын 22-ны байдлаар 14.367 иргэнийг татан авсан. Цаана нь гадаадын 55 улсаас 10614 иргэн нутаг буцах хүсэлтээ өгсөн гэж байгаа.
УОК-ынхон гадаадаас ирж буй иргэдэд нэг төгрөг ч сул зарцуулаагүй. Харин ч энэ бизнесээ ихээхэн өргөжүүлж байгаа. Тухайлбал, АНУ руу тусламжийн ачаа хүргээд буцах тусгай нислэгээр иргэдээ авч ирсэн гэж байгаа. Тэдгээр иргэдээс 2.500.000 орчим төгрөг авсан байдаг. Тэгтэл үнэн хэрэгтээ бүх нислэгийн зардал 189.000 доллар нь төлөгдчихөөд байхад 250 иргэнээс нийт 1 тэрбум орчим төгрөг авсан байдаг. Энэ тухай нь МҮХАҮТ-ийн ерөнхийлөгч О.Амартүвшин ч цахим хуудаснаа байршуулж байсан нь саяхан.
Мөн энэ сарын 20-нд МИАТ-ийн онгоц Баруун Австралийн Перт хотод газардаад буцахдаа "Рио Тинто” компанийн 80 орчим хүнийг авч ирсэн байдаг. Мэдээж хоёр аж ахуйн нэгж хоорондоо гэрээ хийгээд захиалгат нислэг үйлдсэн байж болно. Гэхдээ Ковид-19 цар тахал дэлхий нийтийг түгшээсэн энэ үед тусгаар тогтносон улс байна даа хүсвэл хоосон суудалд нь иргэдээ аваад ирэх боломж байсан л байж таарна.
Яг үүнтэй адил адил олон нислэгт энгийн иргэд мөнгөө төлөөд ч ирж чадахгүй хоцорч, зарим авлига өгвөл ирэх боломжтой талаар ч гомдол мэдүүлэх болсон. Уг нь "Хүннү эйр" компаниас нисч очоод иргэдээ аваад ирье гэх хүсэлтийг удаа дараа УОК-т тавьсан өнөөдүүл нь зөвшөөрөл өгөхгүй гэдийчихсэн. Худийн компани бизнесийг нь үгүй хийх нь гэж айсан байх л даа, хөөрхий.
Арайхийн эх орныхоо хилийг давсан иргэдэд тусгаарлах байр гээч нь бас нэг хүндхэн даваа бол УОК-ынхонд мөн л аятайхан бизнес болжээ. Тусгаарлалтын зардлыг 0-8 насны хүүхдээс авахгүй гэж байгаа аж. Гэвч БНСУ-аас ирэх гэсэн гэр бүлээс "Хүүхэд чинь төрсөн оноороо 8 нас хүрсэн” хэмээн 1 сая гаруй төгрөг нэхжээ. Хэрвээ тэр хүүхэд сургуульд орох байсан бол насных нь сар хүрээгүй гэх шалтгаанаар хасах нь гарцаагүй.
Энэ мэтчилэн УОК-ынхон Коронавирусыг БИЗНЕС болгож харчхаад хандивын мөнгийг өөрсдөдөө ашигтайгаар эргүүлж, гадаад гацсан иргэдээ "мөнгөний уурхай” болгон эндүүрч тэдэндээ хилээ нээхийг ч хүсэхгүй байгаа бололтой. Уг нь гадаадад ажиллаж, амьдарч буй монголчууд 2019 онд зөвхөн бэлэн мөнгө л гэхэд 574 сая доллар буюу 1.5 их наяд төгрөг эх орон руугаа шилжүүлсэн байдаг. Тийм байтал одоо тэднийгээ хүний газар хаячхаад их хэмжээний "бэлэн мөнгө" мэтээр бизнесийн ашгаа болгож харахаа болих болоогүй хэрэг үү.