Г.БАТСУУРЬ /МУБИС/
Монголын орчин үеийн яруу найргийн ертөнцөд жинхэнэ яруу найрагчдыг төрүүлсэн багш гарын арван хуруунд багтахаар цөөхөн. Тодруулбал, Зохиолчдын хороон дарга байсан яруу найрагч Д.Сэнгээ, мөн Зохиолчдын хороонд ажиллаж байсан яруу найрагч Б.Явуухулан, Зохиолчдын хороо, МУИС-д ажиллаж байсан шүүүмжлэгч Ц.Мөнх, Ховд их сургууль болон МУИС-ийн багш, шүүмжлэгч Д.Галбаатар, Булган аймгийн яруу найрагч, багш Д.Мандахсан, Хэнтий аймгийн яруу найрагч, багш Л.Нямаа, Их монгол сургууль болон СУИС-д ажиллаж байсан яруу найрагч, багш П.Батхуяг.., гэсхийгээд л дуусна. Бие биенээ багш, шавь гэж хадаг яндар барьж хөөрцөглөгсөн амьтад манай яруу найргийн ертөнцөөр дүүрэн байдаг боловч яг дээр дурдсан хүмүүс шиг жинхэнэ яруу найрагчийг олноор нь бэлтгэхийн төлөө үнэнчээр уйгагүй ажилласан багш нэн цөөн. Ер нь багшид шавийн үүд гэж байдаг, чухам тийм үүдтэй нэгэн бол бидний дунд эгэл даруухан аж төрж буй яруу найрагч, багш Ломбын Нямаа билээ. Угаасаа уран зохиолын ертөнцөд шавь нь багшаа бус, багш нь шавиа сонгодог юм. Чухам энэ л шалгуураар олны дундаас олж хөтөлсөн шавь нараас нь хоёрхон найрагчийг дурдахад л багш, яруу найрагч Ломбын Нямаагийн монголын яруу найрагт байгуулсан гавьяа бэлхэнээ тодрох бүлгээ. Тэд бол яруу найрагч Б.Одгэрэл, Д.Галсансүх нар.
90-ээд оны Д.Галсансүхийн шүлгүүд монголын яруу найрагт хэмжээлшгүй эрч хүч, өгүүлшгүй шинэ орон зай, дуусашгүй арвин цаг хугацааг авч ирсэн бөгөөд энэхүү шинэ тивийг Ломбын Нямаа багштан бидэнд нээж өгсөн билээ. Батжаргалын Одгэрэлийн:
Үл таних зочин
...И через смерть я
возвратился Отец! В бессмертие
Твое ... О.Мандельштам
Өнөөдөр нэгэн үл таних зочин манайд ирлээ
Өр зүрх минь түүнийг харангуут нэг л хачин догдоллоо.
Гэрийн минь босгоор дуу шуутай дайран орж ирээд
Гэнэт алжаасан мэт бөхийн бөх нойронд автан унтлаа.
Хөл гарынх нь арьс
хөгшин хүнийх шиг үрчгэр болоод эмзэг турьхан юм
Хөөрхий тэр хэлгүй, бас ганц ч шүдгүй юм
Хязгааргүй сансрын уудамд аяншиж нялхарсан
улаан царайт юм
Хайр дурлал, гялбалзсан догдлолын
бядагч бяцхан тэнгэр мэт юм.
Ирсэн газар нь тодорхойгүй тэр аянчныг
Эхнэр минь хөл алдан бөөцийлөх юм, энхрийлэх юм
Эрхэм алдрыг нь мэдэхгүй түүнийг би баахан харж сууснаа
Эртний дотно танил шигээ тэврээд зөөлөн үнслээ
Ертөнцийн хамгийн ядуу, хамгийн яруу, хамгийн хэврэг
Хамгийн арчаагүй, чармай нүцгэн зочноо
Ердийн хуучин даавуугаар ороож
орчлонгийн ичгүүрээс аварлаа...
хэмээсэн шүлэг л гэхэд монголын яруу найрагт цоо шинэ, цэнгэг агаарыг сэнгэнүүлэн оруулж ирсэн бөгөөд ийм тунгалаг яруу мэдрэмжийг авч ирэхийн үүд хаалгыг нээж өгсөн хүн бол Ломбын Нямаа багштан юм. Ломбын Нямаагийн амьдардаг ертөнцөд болжмор жиргэж, бороо асгаад зун цаг айсуй.
2024.06.17.
***
Дээрх жижиг таталбарыг амьд ахуйд нь нийтлэх санаатай байсан боловч дуусгаж амжилгүй байсаар нэгэнт хожимджээ. Гэвч амьд сэрүүн байхад нь бичиж байснаа өөрчлөлгүй багахан төгсгөл дайж байгаа нь энэ...
ГУНИГИЙН БАЙШИН. / Ломбын Нямаа багшдаа.../
Миний багш гунигийн байшинд амьдардаг
Мишигийн Цэдэндоржийн хөргөөр гэрээ гоёдог
Жигүүрээ хумьсан ганцаардмал үдшээр тэднийх
Жимбүүрийн ая сааралттал үзэгдээд...
Хурмастын заадасны дааман хаалгаар
Харвасан одны суунаг жимээр
Хуудас цаасан дээр бичмээргүй үгсийг танайх руу
Хөлөртөл нь атгаж би шүлгэн замаар гүйдэг
Билгийн улирлын шинийн нэгэнд ганцхан удаа
Би танайх руу хадган замаар алхдаг
Миний багшийн амьдардаг гунигийн байшин
Манайхаас шүлэг бичихийн зайд оршдог
Түүний шавь яруу найрагч С.Наранчимэг нэгэнтээ ийн шүлэглэсэн байдаг. Ийм уярам тансаг мөрүүдийг Ломбын Нямаагийн шавь л бичнэ. Зөв чиглүүлэх, зөв уншуулахын сайхан нь ердөө л энэ. Шавийнхаа энэ мөрүүдэд Ломбын Нямаа багштан 2024 оны 6-р сарын 22-ны өдрөөс эхлэн мөнхөрлөө. Өөрийнх нь "Миний амьдардаг ертөнц”-дөө бичсэнээр тэр жаргав. Тиймээ, монголын уран зохиолын төлөө бадамлаж асан нэгэн аварга зул жаргав.
Өдгөөгөөс 10 гаруй жилийн өмнө Гегелийн "Эстетика” гэх гурван ботийг барьсаар зорин ирж өгөхөд нь "За би ч энийг оросоор уншаад юу ч ойлгохгүй байх аа” гэхэд "Чи ойлгоно, ойлгох ёстой” гэсээр өмнө хэдэн үг татлан гарын үсгээ зурж өгчихөөд яваад өгч байсан эрхэм сайхан хүн, яриад сууж байхад ихээ том уулын бэлд сууж байгаа юм санагддаг эгэл хэрнээ эгэлгүй хүндэт ах Ломбын Нямаа Та мөнхжингийн орондоо саадгүй хүрч сайн төрлийг олох болтугай!
Та өөрийнхөө уран бүтээлүүдээр, шавь нарынхаа бүтээлүүдээр, хэлж байсан үгсээрээ, хийж байсан үйлсээрээ бидний болоод монголын их утга зохиолын ертөнцөд мөнхөрлөө.
2024.06.22.
